عصب کشی ( درمان ریشه )
در گذشته دندانی که درد میکرد را میکشیدند ولی امروزه با پیشرفت علم پزشکی راه حل های متفاوتی برای دندان درد وجود دارد که اصلی ترین آن عصب کشی یا درمان ریشه دندان است که همه ما در طول زندگی با این پدیده رو به رو شده ایم یا خواهیم شد. در علم پزشکی به عصب کشی Endodontic therapy و به درمان ریشه root canal therapy میگویند. پروسه درمان ریشه دندان عبارت است از خارج کردن بخش داخلی و نرم دندان که به آن پالپ میگویند؛ تمیز کردن و شکل دادن به کانال RCT و پر کردن حفره به وجود آمده برای جلوگیری از نفوظ باکتری ها به سیستم اعصاب دندان میباشد. با این کار دندان در دهان باقی میماند ولی اعصاب زنده ای وجود ندارد در نتیجه در هنگام جویدن غذا دردی احساس نمیشود. دکتر علیرضا دهش از برجسته ترین جراحان دندانپزشک تهران هستند که در مطب ایشان عصب کشی با بهترین تجهیزات و با کیفیت ترین مواد انجام میپذیرد.
„ عصب کشی ( درمان ریشه ) ”
برای درک بهتر عصب کشی بهتر است ابتدا با ساختار دندان آشنا شویم:
دندان از دو بخش تاج و ریشه تشکیل شده که تاج دندان همان کلاهک سفید رنگی است که قابل رویت است و ریشه که در زیر تاج و در لثه قرار دارد. علاوه بر این تاج دندان را میشود به سه لایه تفسیم کرد؛ لایه اول مینای دندان که یک لایه ضخیم و سفید رنگ است؛ لایه دوم عاج دندان که زیر مینا قرار دارد و زرد رنگ است و لایه سوم پالپ دندان که قسمت نرم دندان است و با ریشه در ارتباط است و همچنین پوسیدگی و عفونت در این قسمت اتفاق میوفتد.
چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز است؟
به طور خلاصه در صورتی که پالپ دندان دچار عفونت و التهاب شود به دلیل اینکه با عصب دندان در ارتباط است باعث ایجاد درد میشود. عفونت و التهاب در پالپ به دلایل مختلفی به وجود می آید:
- پوسیدگی عمیق دندان که در اثر عدم رسیدگی و رعایت بهداشت دهان و دندان اتفاق میوفتد.
- شکستن دندان بر اثر بروز حادثه مانند تصادف یا زمین خوردن.
- انجام چند پروسه درمانی بر روی یک دندان.
- احتمال نشت کردن پرکردگی قدیمی که اشتباه اجرا شده.
علائم پوسیدگی دندان:
- درد شدید در هنگام جویدن غذا
- درد هنگام خوردن غذاهای خیلی سرد یا خیلی گرم
- احساس گرما در لثه ها یا ورم کردن آنها
- لقی دندان یا تغییر رنگ دندان
مراحل عصب کشی دندان:
در هنگام به وجود آمدن پوسیدگی بسیار مهم است که عصب کشی به موقع انجام شود تا بتوان خود دندان را حفظ کرد در غیر اینصورت لازم است دندان کشیده شود. برای درمان پالپ دندان باید باکتری ها و بافت های صدمه دیده برداشته شود. عصب کشی بسته به سختی کار در یک یا 2روز طول میکشد و چهار مرحله اصلی دارد:
مرحله اول: پس از معاینه توسط پزشک متخصص و عکس برداری از دندان (عکس OPG) در شروع کار برای اینکه بیمار کمتر اذیت شود دندان بی حس میشود البته اگر دندان آبسه کرده باشد یا عفونت شدید باشد احتمال درد حتی با وجود بی حسی وجود دارد. پس از بی حسی دکتر دندان پزشک پوسیدگی های روی دندان را برداشته و عاج دندان را برای دسترسی به پالپ باز میکند، سپس با ابزار مخصوص پوسیدگی های پالپ را خارج کرده تا به ریشه دست پیدا کند.
مرحله دوم: پس از برداشتن پالپ آسیب دیده ساقه و کانال ریشه خالی و تمیز میشود، چنانچه عفونت شدید باشد ممکن است برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود و یا برای چند روز دندان باز بماند (در این حالت دندان را به طور موقت پر میکنند تا تماسی با بزاق دهان یا غذا و نوشیدنی نداشته باشد)، به این دلیل که برای پر کردن، دندان باید کاملا از عفونت پاک شده باشد و خشک باشد. حتی ممکن است برای دسترسی و پرکردن بهتر دندان کانال ریشه توسط پزشک تغییر شکل داده شود.
مرحله سوم: این مرحله، مرحله پر کردن است. چنانچه قبلا دندان با مواد موقتی پر شده باشد باید تخلیه شود و دوباره تمیز و خشک شود. پس از آن با مواد مخصوص دندان پزشکی حفره به وجود آمده در دندان را پر میکنند تا عفونت و باکتری وارد کانال ریشه نشود.
مرحله چهارم: مرحله آخر ترمیم دندان است، به دلیل وجود پوسیدگی همچنین پر کردن، دندان ضعیف شده. به منظور حفاظت از دندان در مقابل آسیب های آینده لازم است دندان ترمیم شود که این کار با روکش کردن دندان اتفاق میوفتد. روکش دندان معمولا از جنس طلا یا پرسلاین یا ترکیبی از پرسلاین و فلز است که میتوان با سایه زدن به رنگ سفید در بیاید تا با سایر دندان ها یک رنگ شود.
پس از عصب کشی، پر کردن و روکش کردن میتوان از دندان به صورت عادی استفاده کرد ولی ممکن است تا چند روز دندان به سرما یا گرمای شدید حساس باشد و درد بگیرد، برای کنترل درد میتوان از داروهای مسکن استفاده کرد.
مراقبت های پس از عصب کشی:
بعد از از بین رفتن بی حسی ممکن است لثه ها متورم شوند و یا درد شدید داشته باشند که پزشک برای کنترل درد معمولا داروی مسکن تجویز میکند. به طور کلی پروسه عصب کشی برایتان محدودیت ایجاد نمیکند و بعد از یک روز میتوانید به زندگی عادی برکردید ولی تا چند روز بعد از عصب کشی یک سری نکات باید رعایت شود:
- از جویدن با دندان آسیب دیده که به تازگی عصب کشی شده پرهیز کنید.
- از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن قافل نشوید.
- از خمیر دندان های فلوراید دار استفاده کنید.
- اگر درد لثه ها بیشتر از چند روز طول کشید به پزشک مراجعه کنید.
عوارض بعد از عصب کشی:
گاهی اوقات ممکن است عفونت خیلی شدید تر از چیزی که به نظر می آید باشد و به طور کامل تخلیه نشود و موجب آبسه شود و یا ممکن است مینای دندان به شدت ضعیف شده باشد و از بین رفته باشد در این صورت باید دندان کشیده شود. یکی دیگر از عوارض، احتمال استفاده از وسایل ضد عفونی نشده و آلوده است که موجب عفونت بعد از عصب کشی میشود، در مطب دکتر علیرضا دهش کلیه پروتکل های بهداشتی رعایت شده و شما میتوانید با خیال راحت خدمات درمانی دندان پزشکی را دریافت کنید.
سخن پایانی:
رعایت بهداشت دهان و درمان اصلی ترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است، ولی در صورت وقوع این اتفاق با انجام به موقع عصب کشی میتوان همچنان دندان را نگه داشت. لازم به ذکر است برای هرگونه عمل های جراحی نیازمند تحقیقات جامع و انتخاب بهترین پزشک است.
FAQ
سوالات متداول
جواب به این سوال رابطه مستقیم با میزان عفونت و سختی کار لازمه برای درمان دارد.
توصیه شده است که در زمان بارداری بهتر است عمل های زیبایی بر روی دندان انجام نشود ولی عصب کشی عملی درمانی است که نباید به تاخیر بیوفتد و در هر محله از بارداری یابد انجام شود.
بله عصب کشی یک درمان بی خطر و موثر است در صورتی که پیش پزشک متخصص انجام شود.
همانطور که پیش تر گفته شد، رعایت بهداشت دهان و دندان که شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، استفاده از دهانشویه و .. است عوامل اصلی پیشگیری از پوسیدگی دندان است که درکنار آن رژیم غذایی مناسب، استفاده کمتر از مواد حاوی شکر یا نوشیدنی های اسیدی مانند سودا باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان میشود.
در عصب کشی دندان فقط بافت زنده دندان از بین میرود و پوسته بیرونی و اتصالات دندان سالم میماند، بنابراین اگر عمل عصب کشی به درستی انجام شود طول عمر دندان بسار زیاد است.